Rondje Albertinum

Oude luchtfoto’s van het Albertum leren, dat de Willem Schiffstraat samenvalt met het zandpad langs de noordzijde het vroegere kloostercomplex van de Dominicanen. Dat pad – ook wel Verlengde Witseburgselaan en later zelfs Unionpaadje genoemd – ligt op het oude tracé van de spoorlijn naar Kleef.

Het Albertinum, voor of kort na de oplevering. De paden van de kloostertuin zijn klaar, de aanplant nog niet. Op de voorgrond de Heyendaelseweg, met de aftakking naar de Driehuizerweg. Aan de bovenzijde staan enkele huizen langs de Groesbeekseweg. Aan de voorzijde loopt een zandpad, vanaf de Union-sportvelden naar het zuiden. (Foto: Regionaal Archief, GN317 – met dank aan Arien van den Berg))

De Willem Schiffstraat in de Nijmeegse wijk Groenewoud is ruim een halve eeuw geleden ontstaan, toen tussen de Groesbeekseweg, de Heyendaelseweg en de spoorlijn naar Venlo (en destijds Kleef) een nieuw woongebied werd gerealiseerd. Het Albertinum – toen nog een omvangrijk kloostercomplex van de Dominicanen – was het enige markante gebouw in het in de jaren dertig nog tamelijk lege gebied. De onverwachte digitale toezending van een oude luchtopname van het toen gloednieuwe Albertinum bracht mij op het spoor van wat toen kennelijk het ‘Unionpaadje’ werd genoemd: het zandpad langs de omheining van de kloostertuin, dat later de Willem Schiffstraat zou worden. Dit Rondje Albertinum in woord en beeld verbindt het verleden van het ‘Rijke Roomse Leven’ met het heden van wonen en werken in een voormalig klooster.

Actuele kaart, ontleend aan Maps.Me met de weergave van het volledige terrein van het (voormalige klooster-) complex Albertinum. De blauwe pijl markeert Willem Schiffstraaat 3. Links boven staat het complex van de HAN, Rechts boven is aan de Willem Schiffstraat de toegang tot de begraafplaats van de Dominicanen (Foto: Ad Lansink).

Wonen en werken: die vanzelfsprekende combinatie begon voor mij in 1959, met een baan aan de Katholieke Universiteit en de huur van een kamer op de van Slichtenhorststraat. Na het huwelijk met Ans van Dam woonden wij vijf jaar in een van de flats aan de Jan Willem Passtraat, langs de spoorlijn naar Venlo en met uitzicht op onze gezamenlijke werkgever: de Wis- en Natuurkunde-Faculteit van de Katholieke Universiteit. Na mijn promotie in 1964 verhuisden we naar Brakkestein in Nijmegen Zuid. Ik werd biochemicus op het Instituut voor Pathologische Anatomie (nu: Patholigie) van het Radboudumc, totdat ik in 1977 lid werd van de Tweede Kamer. Begin 1981 verhuisden we naar de Willem Schiffstraat, ook om thuis een klein kantoor te kunnen inrichten. Vanaf dat ogenblik werd de tuin van het Albertinum ons dagelijks uitzicht.

Het Albertinum omstreeks 1960: de kloostertuin is begroeid met een veel bomen, vooral langs de grenzen van het complex. Links boven zijn de noodwoningen zichtbaar, die na de Tweede Wereldoorlog zijn gebouwd om in de woningnood te voorzien. Aan de rechterkant van de foto verloopt van boven naar beneden het zandpad, dat in 1967 de Willem Schiffstraat zou worden. Het witte gebouw is de Sociale Werkplaats, die voor de bouw van woningen werd afgebroken. (Foto: KLM Aerocarto)

De kloostertuin en het zandpad langs het Albertinum hadden we, toen we op de Willem Passtraat woonden wel gezien, maar merkwaardig genoeg nooit gekozen voor een wandeling. Park Brakkestein was vrij toegankelijk en trok meer aandacht. Het Albertinum kenden we wel, omdat we bij onze bezoeken aan de Dominicuskerk langs de hoofdingang van het klooster kwamen. Ik herinner me trouwens ook een processie van wijdelingen, die vanuit het Albertinum naar de vlakbij gelegen Dominicuskerk liepen. Achteraf is het jammer, dat ik tussen 1959 en 1964 het terrein, waarop tussen 1967 en 1970 de huizen aan de Willem Schiffstraat tussen 1967 en 1970 zijn gebouwd, niet beter heb onderzocht. Het enige gebouw wat mij is bijgebleven – en dan nog niet eens van dichtbij – is de sociale werkplaats, die destijds aan het zandpad was gevestigd. Bij werkzaamheden in mijn tuin vind ik nog altijd puinresten die van die werkplaats afkomstig moeten zijn geweest.

De spoorlijn naar Venlo en Kleef haalt soms de krant, onder meer bij de opening van het Station Heyendaal, en onlangs nog toen een drastische vernieuwing van dat volop gebruikte station werd aangekondigd. De tot nu toe mislukte pogingen om de in 1990 opgeheven verbinding met Kleef nieuw leven in te blazen waren, ook door de tegengestelde opvattingen, ook nieuwswaardig. Bij een van die berichten werd gemeld, dat het station voor de trein naar Kleef, die in 1865 ging rijden, aanvankelijk in de buurt van de Vereeniging had gestaan. Het oorspronkelijke tracé is later samengevoegd met het trace van de spoorlijn naar Venlo. Dat het eerste deel van de spoorlijn naar Kleef tussen de Groesbeekseweg en de Heyendaelseweg liep, blijkt uit de topografische kaart van de gemeente Nijmegen uit 1966. Ik maak daaruit op, dat onder de Willem Schiffstraat en ook de Witsenburgselaan het fundament van de oude spoorlijn ligt. De digitale Stratenlijst van de gemeente Nijmegen, samengesteld en beheerd door Rob Essers bevestigt mijn vermoeden.

Albertinum: zijvleugel oostzijde (Foto: Ad Lansink)

Terug naar het Albertinum: na de verkoop van het Albertinum aan de Wibeco-groep kreeg het complex een gemengde functie: wonen, voornamelijk studentenhuisvesting; werken via enkele kleine bedrijven en onderwijs: de kapel in omgevormd tot collegezalen voor de HAN en elders in het gebouw is een instelling voor kinderopvang gevestigd. De voormalige kloostertuin is niet toegankelijk voor ‘onbevoegden’, maar die bepaling wordt hiet gehandhaafd. Anders gezegd: bewoners van het nabij gelegen zorgcomplex en buurtgenoten ervaren bij hun wandeling in de tuin veelal de rust van een echte kloostertuin. De vele fietsen bij de zij-ingangen van het oude klooster maken duidelijk, dat de talrijke ruimten van het Albertinum goed worden benut. Het hele complex, dus het voormalige klooster en de kloostertuin zijn rijksmonument, en hebben dus in tegenstelling tot het ‘Rijke Roomse Leven’ eeuwigheidswaarde

Albertinum: middendeel aan de noordzijde; op de voorgrond: Altaartafel? (Foto: Ad Lansink)

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.