De Keulse Pot & Veurste Dweilen

Knotsenburg kwam na het eerste postcoronajaar in 2024 weer echt op gang. De Ommegang – de carnavalsoptocht als een processie van Knotsenburgers te voet trok veel lopers en kijkers, en de (lage?( Carnavalsmis in de Petrus Canisiuskerk trok meer carnavalisten dan in 2023. Geen wonder dat het de Keulse Pot geen moeite kostte om weer een befaamde carnavalist uit te roepen tot Veurste Dweil, de 20e in een indrukwekkende reeks: Frans des Bruin, die de Knotsenburgers in 2024 verraste met een rap-schlager.

Na twee ‘Veurste-Dweil-loze (Covid) jaren benoemde De Keulse Pot in 2023 ondernemer Ger Leenders, o.m. rascarnavalist, Vierdaagse(s)tapper, NEC-fan en Petrus Canisiuskerk-collectant tot 19e Veurste Dweil
Ger Leenders, de 19e en jongste Veurste Dweil, op stap door Knotsenburg met echte en onechte kwajongens. Van links naar rechts Gerard Schouten, Gerard van Groningen (6e Veurste Dweil), Ad Lansink (4e Veurste Dweil), en Ger Leenders (19e Veurste Dweil)

Nooit te oud om te leren: woorden om vast te houden, een leven lang, ook in Knotsenburg. Wie bij de oprichting van ‘De Keulse Pot’ in 1961 zou hebben voorspeld, dat ik 55 jaar later als historicus van het Nijmeegs carnaval te boek zou staan, zou evenmin geloofd zijn als de waarzegger van een toen nog ongewisse levensloop. Toch ben ik bijna een echte Knotsenburger geworden. Al vroeg kruiste ‘De Keulse Pot’ mijn pad. Dat zat zo: tijdens enkele carnavalszondagen in de jaren zeventig  belandde ik na de optocht in het huis van Pa en Ma Ceulemans op de Augustijnenstraat. Dochter Marie-Josee, die mij al eerder de weg had gewezen naar de City Bar, het ‘Bijkantoor, van De Gelderlander, kostte het weinig moeite om mij over te halen bij haar ouders te genieten van erwtensoep met worst. En bier natuurlijk.

Gerard Brouwer, President van De Keulse Pot, met twee nestoren uit Knotsenburg

Gerard Brouwer, President van De Keulse Pot, met twee nestoren uit Knotsenburg Toon Heijmans en Ad Lansink (Foto: Leo Brouwer)

Het was bij Pa en Ma Ceulemans goed toeven: kijken naar Knotsenburgers, die na de optocht de Hostent of een kroeg opzochten en luisteren naar De Volle Bloas, de ‘RK  Muziekmakerij’, die in ‘zoete inval Ceulemans’ echte dweilmuziek liet horen. In de volle huiskamer trof ik leden van de Keulse Pot. Wat die daar deden, was mij niet duidelijk. Tot ik ontdekte. dat de naam van de ‘mannelijke’ carnavalsvereniging niets met Keulen te maken had, maar alles met Ceulemans. In 1961 hadden de immer gastvrije Pa en Ma Ceulemans het zomaar goed gevonden, dat in hun huis een nieuwe loot aan de stam van Knotsenburg tot leven kwam.

Toon Heijmans wordt na zijn 'buut' - fragment: even klikken op De Keulse Pot - door Willem Berkhout en Gerard Brouwer benoemd tot ereled

Toon Heijmans wordt na zijn ‘buut’ – fragment: even klikken op De Keulse Pot – door Willem Berkhout en Gerard Brouwer benoemd tot erelid (Foto: Leo Brouwer)

De Keulse Pot – jawel: even klikken – heeft een stevige plek veroverd in Knotsenburg. Dat na Huize Ceulemans een reeks etablissementen – waaronder De Waagh en Cafe Doen –  carnavalesk thuishonk werd, spreekt bijna vanzelf. Veranderingen, al dan niet noodgedwongen, leveren vaak nieuwe uitdagingen op. Cafe Daen, de actuele thuishaven die met De Blauwe Schuit wordt gedeeld, is ondanks of juist door de beperkte ruimte het ultieme bewijs, vooral bij de benoeming van de Veurste Dweil: een hoogtepunt voor alle Knotsenburgers, die van wanten weten.  De door Marius Geutjes bedachte onderscheiding voor niet Keulse Potters werd in 2003 ingesteld. De uitreiking vindt steeds plaats op Carnavalsmaandag in aansluiting op de Stadsdweilmiddag.

De Keulse Potters brengen een ode aan zichzelf

De Keulse Potters brengen een ode aan zichzelf (Foto: Leo Brouwer)

De Veurste Dweil wordt toegekend aan carnavalisten die “Altied” aanwezig zijn, er altijd “vol Veur gegoan” zijn en een bijzondere bijdrage aan het (al dan niet Keulse Pot-) carnaval leveren. De nieuwe Veurste Dweiler weet tevoren slechts, dat hij of zij na de dweilerij van ‘Café naar Café’ bij Café Daen wordt verwacht. De opvallende onderscheiding is intussen zo bekend geworden, dat de uitverkoren Knotsenburger waarschijnlijk aanvoelt, wat hem of haar te wachten staat: een feestelijke ambiance, een prachtige lofrede en een even fraaie, kostbare als breekbare Veurste Dweil.

De onderscheiding kreeg namelijk een bijzondere vorm, dank zij de artisticiteit van Toon Heijmans, de Veurste Dweiler van 2007. Zou de keramische Blauw-Witte-Dweil onbreekbaar zijn, dan zouden de Veurste Dweilers het kostbare kleinood ongetwijfeld alle carnavalsdagen dragen. Tot nu toe heeft mijn  keramisch kunstwerk het carnvalsgedruis overleefd.  Wie  de lijst van Veurste Dweilers beziet, beseft dat opname in dit unieke Dweilgenootschap van de Keulse Pot een grote eer is. Ga maar na, aan de hand van de ultieme criteria “Altied” en “Veur”:

Drie Veurste Dweilen plus een bekende Knotsenburger

Drie Veurste Dweilen plus een bekende Knotsenburger, vastgelegd door anonieme fotograaf

  • 2003: Jan van Teeffelen  † 2011 Him die “Altied” der bij is, nooit iets het “Overgeslaogen” en oek altied “Veur” aon staat  
  • 2004: Hent Brouwer † Him die “Altied” der bij is, nooit iets ‘Oversloat” en oek altied “Veur” aon staat
  • 2005: Peter Stal De man die “Altied “ bereid is, nooit iets “overslaot” en oek altied “Veur”aon gaat
  • 2006: Ad Lansink De man die er “Altied“ is, nooit iets “Over of Af “ slaot en oek altied “Veur” aon is gegaon
  • 2007: Toon Heijmans † 2018 De Man die er voor ons “Altied” was, nooit iets het “Overgesloagen” en oek altied ons is ”Veur” gegaon
  • 2008: Gerard van Groningen † 2022 De man die “Altied“ wat regelt, nooit iets “ Te Veul” vond en er oek altied “Veur” is gegaon
  • 2009: Rob  Hoogveld † 2022 De man die al “Altied”bij ons was, er nooit “Te Veul” over schreef en er oek altied vol “Veur”is gegoan
  • 2010: Wil van Lunteren † 2013 De man die er “Altied”in Geel Swert is, geen Kernevalsprotocol erkent, maor er altied “Veur”is gegoan
  • 2011: Gerry Meeuwsen † 2024 De vrouw die “Altied” veur ‘n zanger kloar stond met ‘n lied of buut, die gin jäör kerneval het overgeslaogen en er altied musikaol “Veur” is gegaon
  • 2012: Ton Janssen De man die “Altied” met ’n lied veur ons kloar stond, die er elk Jaor en altied vol ‘Veur” is gegaon
  • 2013: Harry  Wolf De man die “Altied” bij de SOCN klaor stond, die deur de Keunigin hierveur geridderd is, die er elke Kernaval vol ‘Veur’ is gegaon
  • 2014: Angelique van der Zande Ut jonge Frommes da van kiens af aon “Altied”veur’t Kernefal ien “Knotsenburg” klaor ston, die dit jaor as Willeke de Swert de Knotse Boer, op feesboek de kop gek het gemaokt, die vol “Veur”  Zus en Zo is gegaon en oek nog veul van Bubble(tjes) houwt
  • 2015: Ronald Roelofs De man die “Altied” veur Musiek ien Knotsenburg klaor stond, die elek jaor ’n cedee met kernevals toppers het gemakt en deur vol “Veur” is gegoan
  • 2016: Ans Ceulemans Ut Frommes da as ’n Ceulemans gebore is, die met häör femielje aan de wieg van “De Keulse Pot” ston, hullieAltiedgevolgd het,  die letst óns 55 jäörig jubeleumhet mee gemakt, die oek elek jäör vol “Veur” de Kernefal is gegaon
  • 2017: Emile Beyerink De man die “Altied” veur Dweil orkesten kloar ston, die Dertien Jäör sien “Grasschoppers” het magge lije én däör sterrek vol “Veur” is gegaon! 
  • 2018: Harry Janssen De man die “Altied” veur Kernevals nieuws kläör stön, die oek elek jäör wér stukskes schrieftien de Kernevals krant, die däör vol “Veur” is gegaon!
  • 2019: Bas Teurlings † 2021 De man die “Altied” veur Kerneval kläör stit, die ien elléke singers sjurie het gesete, die eiges veul en vaok gesonge het en däör oek vol “Veur”is gegaon!
  • 2020: Bianca Duppen Ut Vrommes da as Kernefals kiend is gebore en “Altied” alKernefal het meegemakt, Stersinger is ien de Gördel-femielje,as Tonia hele saole plat gekrege heten oek duir vol “Veur” is gegaon”!
  • 2023: Ger Leenders De man die “Altied” veur N.E.C. en de Vierdaogse klar ston, die mit de Blaauwe Stien is onderschept, en as “Ridder van de HofRoad” vol “Veur” Kerneval is gegaan!

  • 2024: Frans de Bruin De man, die “Altied” voor de Keulse Jungskes klaor ston, die as gin ander ’n Kernevals lied op Rap ken Maoke en Singe, die as Frins Frans den Beis ons het Kerneval is “Veur” gegaon, 
Frans Wolf en Theo Berendsen als zingende Hereboeren

Frans Wolf en Theo Berendsen als zingende Hereboeren (Foto: Leo Brouwer)

De Keulse Pot vond in 2023 weer een befaamde Knotsenburger, die altijd klaar staat en er vol voor gaat. Dat 2021 en 2922 noodgedwongen moesten worden overgeslagen, kan de Keulse Pot niet worden aangerekend. Integendeel. De tijd gaat overigens snel. Bij de viering van 55 Jaar Keulse Pot in Brouwerij De Raaf te Heumen waren acht Veurste Dweilers aanwezig. Zij zagen en hoorden hoe Toon Heijmans – ontwerper van hun onderscheiding en nestor van het Keramisch Dweilgenootschap – De Keulse Pot en hun vrienden met welgekozen woorden de verdiende lof toezwaaide. Nu; enkele jaren later is Toon Heijmans niet meer in ons midden, evenmin als drie ‘latere’ Veurste Dweilen: Gerard van Groningen, Rob Hoogveld en Bas Teurlings.

Drie Valentino's zetten de brouwerij op stelten

Drie Valentino’s zetten de brouwerij op stelten (Foto: Leo Brouwer)

Voor en na de ‘buut’ van Toon Heijmans, die terecht tot erelid van De Keulse Pot werd benoemd,  viel er nog meer te beleven: een mooi optreden van een vermaard (wat ouder) duo De Vraagtekens (Theo Berendsen en Frans Wolf ) met de Knotsenburgse ‘evergreen’ ‘Pak mien hand us vast’ en hun winnende lied bij het KzK Festival van 1989: ‘Bin so muur as a maoi’,  en een (wat jonger) in oranje pakken gestoken trio (de Valentino’s : Bas Teurlings, Paul Tjallings en Johan Klomp), die met groot enthousiasme hun ‘coversongs’ door de voormalige brouwerij lieten knallen.

Prins Stasiu en zijn Kabinet bij 55 Jaar De Keulse Pot

Prins Stasiu en zijn Kabinet bij 55 Jaar De Keulse Pot (foto: Leo Brouwer)

De vierde Valentino bewees even later – verkleed als Prins Stasiu I – dat Knotsenburg in 2016 een welbespraakte Stadsprins had gekregen, die met grote overtuiging en met veel enthousiasme zijn eerste optreden in 2016 luister bijzette. Toen al was duidelijk, dat hij een aanwinst zou worden voor het Knotsenburger Prinsenconvent. Dat beloofde wat:  Knotsenburg uit (en in) de Kunst, en voor later wellicht: een Veurste Dweil in de eigenlijk onvoorspelbare toekomst. De lange lijst leert intussen, dat Stasiu Teunissen nog op een Veurste-Dweil-schap moet wachten. Wel is intussen een andere ex-prins – Bas Teurlings – opgenomen in het fameuze genootschap van de Veurste Dweilen.