Teken aan de wand

De jaarwisseling biedt allerhande experts maar ook minder deskundige lieden de gelegenheid om een eindweegs vooruit te kijken. Zo ook onlangs toen 2024 ondanks het vuurwerkverbod met donderslagen werd ingeluid. Kranten, weekbladen en websites boden echte en vermeende kenners de ruimte om hun meestal sombere bevindingen vrij baan te geven. Wie die voorspellingen op zich laat inwerken, komt waarschijnlijk tot de weinig verrassende ontdekking, dat geopolitieke ontwikkelingen hoog scoren op de hitlijst van verwachtingen, aanzienlijk hoger dan angst voor nieuwe pandemieën of zorgen over de gevolgen van klimaatverandering. De Russische inval in Oekraïne, de Israelisch vergelding van de Hamasterreur en de Houthi-aanvallen op schepen in de Rode Zee zijn elk voor zich een teken aan de wand. Oorlogen bedreigen vrede en veiligheid en belemmeren een gezonde economische ontwikkeling. Voeg daarbij de onzekere uitslag van de verkiezingen voor het Europees Parlement, de mogelijke terugkeer van President Trump, plus de verkiezingen in India en Mexico en duidelijk wordt, dat de mondiale samenleving een moeilijk jaar tegemoet gaat. Intussen worden industriële sectoren, die aangewezen zijn op ongestoorde zeetransporten, getroffen door tekorten aan grondstoffen, schrappen van eerdere bestellingen, tijdverlies bij containerverkeer en oplopende transportprijzen. Euric, de Europese koepel van recyclingsectoren, wijst terecht op het belang van onbelemmerde materiaalstromen voor de circulaire economie. Opvallend is wel, dat Eurec haar pijlen vooral richt op de rederijen, die de onrust op de Rode Zee zouden aangrijpen om de transportkosten sterker te verhogen dan nodig is. Euric wil, dat  de Europese Commissie de rederijen dwingt tot transparantie en overleg met de verladers over een voor alle partijen aanvaardbare oplossing. Dat voorstel is begrijpelijk, omdat iedereen het belang van een duurzame en logistiek verantwoorde toeleveringsketen inziet. Maar de Europese recyclingsectoren zouden ook zichzelf moeten afvragen, of en hoe zij geopolitieke ontwikkelingen het hoofd kunnen bieden. Plastic afval en oud papier zouden dichterbij, dus in Europa moeten worden verwerkt. Of levert die optie door een haperende afzetmarkt te weinig op? Wanneer de afzet van recyclaten op de Europese markt wordt vergroot, worden zeetransporten overbodig. Het circulaire-economie-beleid van de Europese Commissie biedt overigens voldoende aanknopingspunten voor innovatie van productketens en voor verantwoorde regelgeving. Essentieel is dan wel, dat het nieuwe Europese Parlement niet breekt met de politiek van haar voorgangers. Want ook verkiezingen leveren door de geleidelijke verschuiving van democratie naar autocratie een onmiskenbaar teken aan de wand, zelfs in landen waar dat tot voor kort niet mogelijk leek. (Column RMB 2024.1: Februari 2024)