Onlangs vroeg een bevlogen onderzoeker mij of ik hem wat kon vertellen over de totstandkoming van de Ladder van Lansink. Een bevriende kunstenaar had hem mijn naam gegeven. Hij had mij nodig voor de opzet van een boek – of artikel: dat liet hij open – over het ‘verhaal’ achter de milieuwetgeving. Hij vroeg zich af, wat politici en beleidmakers dreef om de bescherming van bodem, water en lucht, het beheer van milieugevaarlijke stoffen en ook de afvalhierarchie te borgen via wetgeving. Die voorkeursvolgorde voor het afvalbeleid was immers gebaseerd op de Ladder van Lansink. Ik vertelde hem hoe de motie Lansink in 1979 was ontstaan en legde uit waarom de wetgeving ruim 12 jaar duurde. Ook memoreerde ik de typische terughoudendheid van minister Ginjaar en de enthousiaste medewerking van de ministers Winsemius en Alders. De tijdgeest speelde kennelijk een grotere rol dan de politieke komaf. Met belangrijke ‘drivers’ als het rapport van de Club van Rome, persoonlijke ervaringen en anekdotische voorvallen droeg ik stof aan voor wat wellicht een duidelijk ‘verhaal’ gaat worden. Gelukkig gebruikte de onderzoeker niet het woord ‘narratief’, de modieuze term, die weinig toevoegt aan de Nederlandse woordenschat. De term kringloop doet dat wel, zeker voor hergebruik van producten en materialen, naast preventie door levensduurverlenging de circulaire elementen van de afvalhierarchie. Daarmee werd de Ladder van Lansink het onmisbare routeboek voor circulaire economie. Over modieuze termen gesproken: tegen het einde van het boeiende gesprek lanceerde de publicist een ander trendy begrip: de befaamde stip op de horizon. Kon ik aangeven wat er van circulaire economie terecht zou komen? Is volledige circulariteit haalbaar? En zo ja, wanneer dan? Of zou de transitie ergens stokken? Om diverse redenen moest ik hem een eenduidig antwoord schuldig blijven. Volledige circulariteit is theoretisch en praktisch onmogelijk. Een snelle transitie naar een breed gedragen klimaatbeleid ligt evenmin voor de hand. Doorslaggevend blijven de permanente strijd tussen ecologie en economie, waarbij economische belangen veelal winnen. Ik wees op de onvoorspelbaarheid van geopolitieke factoren, en in samenhang daarmee op het nieuwe spanningsveld tussen autoritaire leiderschap en parlementaire democratie. Een dag na het gesprek vielen Russische troepen het soevereine Ukraine binnen. Binnen enkele uren verdween de stip aan de horizon – noem het sociale circulariteit – voorlopig in dichte mist, moedwillig verspreid door een machtsbeluste autocraat zonder moreel kompas (Maart 2022).