Gemeente: schatbewaarder of schakelbeheerder?

Het wordt druk in de arena van de producentenverantwoordelijkheid nu meer schakels in de productcyclus een plaats claimen bij de vormgeving en invulling van het materiaalketenbeheer. Kennelijk verwachten nogal wat partijen ‘booming business’ op de interessante markt van de secundaire grondstoffen. De Raamovereenkomst Verpakkingen leerde al eerder, dat producenten en importeurs hun verantwoordelijkheid waar willen maken, ook al kostte het overleg met de VNG hen tijd en moeite. De materiaalorganisaties – denk aan glas, papier, metalen, kunststoffen – kijken intussen met scheve ogen naar de verpakkingskoepels van producenten en importeurs, die een integrale aanpak voor alle materialen verkiezen. Zij mikken daarbij vooral op landelijke organisaties zoals Nedvang in Nederland en Fostplus in Belgie. De klassieke afvalverwerkers en recyclingbedrijven hebben zo hun eigen bedenkingen bij de monopoloïde positie van de koepelorganisaties, die veelal via wettelijke regelingen een alleenvertoningsrecht hebben bedongen. Bij het loket van het ketenbeheer melden zich waarschijnlijk ook de lagere overheden, nu de VNG voor de gemeenten de rol van lokale grondstoffenregisseur bepleit. Het waarom en hoe van deze bijzondere, niet voor de hand liggende rol blijft nog even verborgen, tot aan de bijeenkomsten, die de VNG in september 2013 belegt om met de gemeenten een concept-transitieagenda voor de overgang naar een circulaire economie te bespreken. In de Raamovereenkomst Verpakkingen is vastgelegd, dat gemeenten naast inzameling ook sortering en vermarkting van het kunststofafval ter hand mogen nemen. Niet uitgesloten is, dat andere materialen zoals glas, papier en metalen volgen. Zolang het concept, dat opgesteld wordt door de transitiekenners van Drift (Erasmus Universiteit Rotterdam) nog niet bekend is, blijft het gissen naar de wijze waarop de gemeenten hun rol gaan invullen. Worden zij de regisseur, die andere spelers op hun plaats zet, maar zelf onzichtbaar blijft? Of zien zij zichzelf als makelaar, die een ‘fee’ overhoudt aan zijn diensten? Worden zij een echte marktpartij, die risico’s niet schuwt, maar wel hoopt winst te kunnen maken? Of laten zij, alle opties overwegende, de producentenverantwoordelijkheid toch maar daar waar de term op wijst: bij de producenten? De ene vraag roept de andere op: hebben de gemeenten voldoende kennis in huis om de regierol op zich te nemen? Zullen gemeenten samenwerkingsverbanden aangaan – ook onderling – om kennis te delen en risico’s te spreiden? Gaan zij bronscheiding eensgezind bevorderen of laten zij de scheiding in en verwerking tot secundaire grondstoffen over aan private ondernemingen, die op een jarenlange ervaring kunnen bogen? De recyclingsector is ongetwijfeld benieuwd naar het antwoord op deze en andere vragen. Het wachten is op de transitie-agenda van de VNG en op het resultaat van de boeiende bijeenkomsten. Vast staat wel, dat uitwerking en implementatie van de producentenverantwoordelijkheid meer hoofdbrekens kost dan aanvankelijk werd verwacht. Materiaalketenbeheer blijft in meer opzichten een pittige opgave, vooral wanneer de belangen van de schakels uiteenlopen. Gemeente: schakelbeheerder of schatbewaarder in de circulaire keten van grondstoffen naar producten en omgekeerd: een niet op voorhand duivels dilemma in het speelveld van private en publieke belangen. (2013.5)

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.