Vertrouwen herwinnen

Volgens het CBS heeft het vertrouwen in de (Tweede) Kamer een dieptepunt bereikt. Nog maar een kwart van de bevolking heeft vertrouwen in de volksvertegenwoordigers, die in hun tijdelijk onderkomen aan de Bezuidenhoutseweg in den Haag geen positieve indruk meer maken. Bij het begin van de coronapandemie was het vertrouwen aanzienlijk groter om vervolgens gestaag af te nemen. Een schrale troost is wellicht, dat de politiek als geheel met 21% nog lager scoort, Opvallend genoeg nam het vertrouwen in wat het CBS de ‘medemens’ noemt toe van gemiddeld 58 procent in 2012 naar 66 procent in 2022. Die ontwikkeling past bij de huidige individualisering, maar biedt geen verklaring voor de onvrede over de politieke instituties. Zouden de parlementariërs zelfkritiek niet schuwen, dan ontdekken zij hopelijk de oorzaken van de onvrede: doorgeschoten marktwerking maar ook versnippering van en verdeeldheid in het politieke landschap. Wat ook telt is de nadruk op de waan van de dag, die het zicht op en de aanpak van de lange termijnvraagstukken belemmert. De Kamer heeft moeite met Europa, terwijl daar het antwoord ligt op vraagstukken als globalisering, veiligheid en vluchtelingenbeleid. Ook de problematiek van klimaatverandering, water- en bodemverontreiniging en grondstoffentekorten vergt een internationale aanpak. De verbranding van Romeins afval in de ovens van AEB illustreert het belang van grensoverschrijdende samenwerking: een bescheiden win-win-situatie, ook al werd dat niet meteen onderkend. De politieke oordeel- en besluitvorming vergt naast kennis en kunde ook betrokkenheid en lef, niet alleen wanneer gerechtigheid en solidariteit in in het geding zijn. Rentmeesterschap en gedeelde verantwoordelijkheid tellen evenzeer, hoe moeilijk ook in een samenleving, die gewend is geraakt aan vrede en welvaart. Risicomiidend gedrag leidt tot besluiteloosheid. Het naar de mond praten van mensen, die problemen ontkennen of wegschuiven, vergroot de onvrede. Zouden Kamer en Kabinet moed tonen en ook impopulaire maatregelen durven nemen, dan neemt na enige weerstand de waardering toe. De Regering regeert, de Kamer controleert. Maar de Kamer is ook medewetgever. Die rol vereist kennis van zaken, maatschappelijke draagvlak, oog voor complexiteit en helder zicht op de toekomst. Vertrouwen in Kabinet en Kamer is essentieel voor de transitie naar social circularity[i]: een circulaire economie, die rekening houdt een rechtvaardige verdeling van kosten en baten, en tegelijk bijdraagt aan de oplossing van nationale en mondiale vraagstukken. De Kamer kan en moet het vertrouwen van de samenleving herwinnen. De parlementaire democratie is dat voluit waard. (Juni 2023) 


[i] https://www.isonomia.co.uk/social-circularity-beyond-covid-19/