Waar staat de man met hoed? (Onbekende fotograaf – Gelsers Archief 17136)
De presentatie van ‘Arnhem 1950-1960 – Beelden van een stad tussen ooit en nu’ staat voor de deur. Op zondag 17 april 2016 om 15.00 uur overhandigen samensteller Gerrit Middelbeek en tekstschrijver Ad Lansink in Boekhandel Het Colofon burgemeester Herman Kaiser het eerste exemplaar. Wie wat bewaart, heeft wat, zo heet het vaak. Dat geldt ook voor het Gelders Archief, waaruit de foto’s van Wim Steffen, Dick Renes, Wilhelmus Jaquet en enkele anonieme fotografen afkomstig zijn. De fraaie, soms zelfs mysterieuze zwart-wit-beelden spreken voor zich, hoewel een topografische aanduiding de kijker enig houvast biedt bij het koppelen van tijd en plaats aan de omstandigheden van vroeger, vandaag en morgen. In de afgelopen zestig jaar heeft ook Arnhem veranderingen ondergaan, zo leren de foto’s uit de jaren van wederopbouw. Maar de beelden tonen ook de verbinding tussen verleden, heden en toekomst.
Wat doen deze werklieden, en waar? (Fotograaf: Dick Renes – Gelders Archief 17912)
Gerrit Middelbeek vroeg mij in het najaar van 2015 naast een voorwoord een reeks minicolumns te schrijven om de foto’s van een persoonlijk commentaar te voorzien. Dat leek een pittige opgave voor een oud-Arnhemmer, die al meer dan vijf decennia in Nijmegen woont, en intussen vaker de wedstrijden van NEC heeft bezocht dan zijn vader die van Vitesse. Maar bij het bekijken van de indrukwekkende reeks zwart-wit-beelden kwamen de herinneringen aan de schooljaren – de Frater Andreasschool, daarna het Katholiek Gelders Lyceum – weer helemaal terug. Ook de talrijke fietstochten in en om Arnhem boden meer dan genoeg aanknopingspunten voor reflecties op wat in de vijftiger jaren in de stad aan de Rijn te beleven was. De titels van sommige columns – Rijnkade, Willemsplein – maken de lezer meteen wegwijs. Andere titels laten veel, zo niet alles te raden over. Wat te denken van ‘Hakke-Wieke-Zole’, ‘Houten Blokken’ of ‘Een keer wassen is genoeg’?
Wat richten deze bouwvakkers op? (Fotograaf: Dick Renes – Gelders Archief 7909)
Wie zonder de tekst gelezen te hebben – dus nog voor de boekpresentatie op 17 april 2016 – mij weet te melden, waar deze titels op slaan, verdient een eervolle vermelding. Datzelfde geldt voor de drie foto’s bij dit bericht. Deze, toevallig sterk uiteenlopende foto’s zijn ook opgenomen in ‘Arnhem 1950-1960’ – Beelden van een stad tussen ooit en nu’. Het zijn typerende foto’s, die mij te denken gaven voordat ik kennis had kunnen nemen van de topografische informatie van het Gelders Archief. Actuele aanknopingspunten zijn er wel, maar onvoldoende, omdat de tijd niet stilstaat, en elk mensenleven eindig is. Toch ben ik benieuwd naar de herkenbaarheid van beelden, die uit de naoorlogse geschiedenis van Arnhem niet zijn weg te denken. Wie voor – maar uiteraard ook na – de boekpresentatie wat te melden heeft over de tijd tussen vroeger en later, tussen ooit en nu, weet mij waarschijnlijk wel te vinden.
—