WAM de Moor (1936 – 2015) : onbetwiste (leer) meester

KDC01_TF2A06579_U

W.A.M. de Moor (1987) Bron: Katholiek Documentatie Centrum Nijmegen

De bondige maar mooie necrologie van Wam de Moor – voluit W.A.M – in de NRC, geschreven door Arjen Fortuin, verraste mij. Kennelijk had ik de Gelderlander, waar Wam in de jaren vijftig als student-correspondent begonnen was, niet goed gelezen. Want naast andere kranten meldde ook de Gelderlander, dat Wam de Moor op 12 januari 2015 in Nijmegen was overleden. Tot aan zijn pensionering werkte hij als docent en wetenschapper aan de Katholieke Universiteit. Buiten universitaire kring werd hij vooral bekend als een befaamd en deskundig literatuurcriticus, die zelfkritiek niet schuwde. Integendeel. Arjen Fortuin noemt hem terecht een ‘bedachtzaam en prominent criticus van de Nederlandse literatuur’. Ik las in de jaren tachtig meestal met instemming zijn helder geformuleerde kritieken in De Tijd. Dat ik bij verkiezingen de oproepkaarten van Wam en zijn vrouw Maria Oremus – destijds op het Katholiek Gelders Lyceum te Arnhem mijn klasgenote – in de school aan de Heyendaalseweg als voorzitter van het stembureau mocht controleren, was louter toeval. Maar mijn bewondering voor de eminente criticus en didacticus was geen toeval.

Boekomslag Wam de Moor : Dit is de plek Gaillarde Pers (1991)

Boekomslag
Wam de Moor : Dit is de plek
Gaillarde Pers (1991)

Die bewondering nam nog toe, toen ik ‘Dit is de Plek’ las: een reeks gesprekken met schrijvers en schilders over de betekenis van plaats en emotie in hun werk. In het fraaie boek – samengesteld met medewerking van zijn studenten Henny van Boekel, Annemieke van Delft, Toine Heymans, Jose Hiel en Ingrid Koppelman – verwoorden dertien kunstenaars – waaronder H.H. ter Balkt, Theo Elfrink, Harrie Gerritz, Frans Kusters en Jan Siebelink – de verbinding tussen tijd en plaats, tussen feit en gevoel, ieder uiteraard op unieke wijze. De door Wam de Moor ingeleide bundel zette mij onbewust op het spoor van Beeldspraak, zoals veel van zijn columns – vooral over poëzie – in de Gelderlander mij hielpen dichters te begrijpen. Is het overigens bescheidenheid, dat de Gelderlander in het overlijdensbericht van Wam de Moor niet vermeldt, dat Wam de Moor zoveel boeiende bijdragen heeft geschreven voor de krant uit zijn woonplaats? De literaire wereld zal hem niet gauw vergeten gelet op zijn talrijke publicaties, tot in het Vlaams-Nederlandse culturele tijdschrift Ons Erfdeel toe. Zelf bewaar ik goede herinneringen aan ons gesprek over het schrijven van biografieën en biografische schetsen, na afloop van zijn presentatie van Deel 6 (2007) van het Biografisch Woordenboek Gelderland in het Stadhuis van Nijmegen. Zelf had hij dat deel verrijkt met een mooie biografie van Anton van Duinkerken. Want ook op dat gebied – het schrijven van biografieën – was de redacteur van Biografie Bulletin een onbetwiste (leer)meester.

Deel 10 van het Biografisch Woordenboek Gelderland: slotakkoord?

Boekomslag Deel 10 Biografisch Woordenboek Gelderland

Boekomslag Deel 10
Biografisch Woordenboek Gelderland

Sterauteur (volgens Jan Kuys)
Op 19 december 2014 werd in het Provinciehuis te Arnhem feestelijk het 10e en helaas laatste deel van het Biografisch Woordenboek Gelderland uitgereikt aan Clemens Cornielje, de Commissaris van de Koning. Kort tevoren had  redactievoorzitter Jan Kuys de historie van het BWG uiteengezet. Hij stond ook even stil bij de uitreiking van deel 1 van het BWG: een toen nieuw en veelbelovend initiatief, dat zijn oorsprong vond in het toenmalige Rijksarchief Gelderland. In de laatste week van december 1998 mocht ik als plaatsvervanger van de plotseling ziek geworden Karel Aalbers in het Gelredome het eerste exemplaar van deel 1 in ontvangst nemen, in ruil voor een korte toespraak. Jan Kuys vertelde zijn gehoor, dat ik destijds enkele namen had genoemd van mogelijke kandidaten voor het volgende deel. Dat waren onder meer Gekkie Eddie (Otten), John Bertine, Wim Steffen en Pastoor Henri van de Loo. Mijn korte voordracht leidde tot het verzoek om een lemma over Gekkie Eddie te schrijven. Omdat ik zelf de voorkeur gaf aan een lemma over John Bertine, vroeg de redactie mij om dan maar twee lemma’s te schrijven. Aldus geschiedde. Jan Kuys verklapte nu, dat de redactie zich in 1998 had afgevraagd of ik me aan mijn woord zou houden, en ook of een oud-politicus wel biografische schetsen kon schrijven. Zonder omhalen voegde hij er aan toe, dat Ad Lansink in de 16 jaren van het bestaan van het BWG een sterauteur voor de reeks was geworden. Ter illustratie wees hij – even verder in zijn openingswoord – op het lemma over Pastoor Henri van de Loo dat ik eindelijk kon afronden voor publicatie in deel 10 van het BWG.

Bouwpastoor Henri van de Loo op de St Josepkkerk in aanbouw Bron: KDC, Nijmegen

Bouwpastoor Henri van de Loo op de St Josepkkerk in aanbouw
Bron: KDC, Nijmegen

Toeval: ja en nee
De keuze voor Henri van de Loo, de bouwpastoor van de (vroegere) St Josefparochie, berustte niet op toeval. Het kerkelijk centrum aan de Rosendaalseweg in Arnhem speelde een grote rol in mijn jeugdjaren: geboorte en doop, Frater Andreasschool, jeugdhonk, kerkkoor en parochiehuis. Vele jaren later was ik van tijd tot tijd te gast bij Omroep Gelderland voor een andere vorm van zendingswerk. De latere betrokkenheid bij het BWG daarentegen berustte wel op toeval. Wanneer Karel Aalbers in december 1998 niet geveld was door een zware griep, zou ik niet door Frank Keverling Buisman benaderd zijn om de plaats van de grondlegger van Gelredome in te nemen. Tussen 1998 en 2014 heb ik met enig volhouden maar ook met veel plezier in de delen 2 tot en met 10 een twintigtal bijdragen mogen publiceren. Naast Henri van de Loo vestig ik in deel 10 de aandacht op Bob Ontrop uit Nijmegen, een bijna-alles-kunner, die dienstbaarheid hoog in zijn vaandel had staan. De 166 auteurs, die samen bijna 500 biografieën van bekende en onbekende mannen en vrouwen uit de Gelderse geschiedenis hebben beschreven, hebben ongetwijfeld nog voldoende namen in het hoofd van mensen, die een plaats verdienen in het BWG. Jammer genoeg heeft de redactie besloten om met deel 10 de boeiende reeks af te sluiten. Naast het vertrek van het merendeel van de redacteuren gaf de beëindiging van de provinciale subsidie de doorslag bij het te betreuren besluit. Niet uitgesloten is, dat de reeks via een voortzetting van de (nog) bestaande of de inrichting van een nieuwe website alsnog een vervolg krijgt. Bij de presentatie van deel 10 van het BWG pleitten meerdere auteurs voor deze alternatieve route. Aan een definitief slotakkoord hebben zij (nog) geen behoefte. De Commissaris van de Koning zegde toe de suggestie van een digitale voortzetting door te geven.